Tháng 12/2025 đánh dấu thời điểm có hiệu lực của nhiều văn bản quy phạm pháp luật quan trọng, tác động trực tiếp đến đời sống xã hội. Trong đó, nổi bật là các quy định nhân văn về hỗ trợ tài chính cho người đưa nạn nhân tai nạn giao thông đi cấp cứu, song song với việc siết chặt chế tài xử phạt đối với hành vi bạo lực gia đình, vi phạm trật tự công cộng và gây ô nhiễm nguồn nước.
Hỗ trợ 5 triệu đồng cho người đưa nạn nhân tai nạn đi cấp cứu
Một trong những điểm sáng nhân văn nhất có hiệu lực từ ngày 15/12/2025 là quy định tại Nghị định 279/2025 về Quỹ giảm thiểu thiệt hại tai nạn giao thông đường bộ. Đây là Quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách do Chính phủ thành lập và Bộ Công an quản lý, nhằm huy động nguồn lực xã hội để hỗ trợ khắc phục hậu quả tai nạn.
Theo đó, Quỹ sẽ chi hỗ trợ cho các cá nhân, tổ chức trực tiếp tham gia giúp đỡ, cứu chữa và đưa người bị tai nạn đi cấp cứu. Căn cứ vào tính chất nghiêm trọng của vụ việc, mức hỗ trợ tối đa là 5 triệu đồng/vụ việc đối với cá nhân và 10 triệu đồng/vụ việc đối với tổ chức. Quy định này được kỳ vọng sẽ khuyến khích tinh thần "tương thân tương ái", giúp người dân an tâm và tích cực hơn trong việc cứu giúp người bị nạn.
Bên cạnh đó, nạn nhân bị thương tích trên 81% do tai nạn giao thông cũng sẽ nhận được mức hỗ trợ lên đến 100 triệu đồng để phục vụ quá trình tái hòa nhập cộng đồng. Thân nhân của người tử nạn cũng thuộc đối tượng được Quỹ hỗ trợ.
Cũng từ ngày 15/12/2025, Nghị định số 282 năm 2025 về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh trật tự, phòng chống tệ nạn xã hội và bạo lực gia đình chính thức có hiệu lực với mức phạt tăng nặng nhằm răn đe các hành vi xâm hại người thân.
Cụ thể, hành vi đe dọa xâm hại sức khỏe, tính mạng thành viên gia đình sẽ bị phạt từ 2 đến 5 triệu đồng. Mức phạt tăng lên 5 đến 10 triệu đồng đối với hành vi đánh đập. Đặc biệt, mức phạt cao nhất từ 10 đến 20 triệu đồng sẽ áp dụng cho các hành vi tàn nhẫn như: hành hạ, ngược đãi (bắt nhịn ăn uống, mặc rách, hạn chế vệ sinh cá nhân); dùng công cụ gây thương tích hoặc không kịp thời đưa nạn nhân đi cấp cứu.
Ngoài phạt tiền, người vi phạm còn phải chịu các hình phạt bổ sung như tịch thu tang vật, buộc chi trả toàn bộ chi phí khám chữa bệnh và buộc xin lỗi công khai nạn nhân.
Cũng tại Nghị định 282 năm 2025, các hành vi vi phạm văn minh đô thị và trật tự công cộng sẽ chịu mức phạt nghiêm khắc.
Đáng chú ý, chủ vật nuôi để thú cưng gây thương tích hoặc thiệt hại tài sản cho người khác sẽ bị phạt từ 2 đến 3 triệu đồng. Mức phạt này cũng áp dụng cho hành vi phun sơn, vẽ bậy lên tường, cột điện tại khu dân cư.
Đối với hành vi quấy rối, gọi điện trêu đùa các số khẩn cấp (113, 114, 115...), mức phạt là 3 đến 4 triệu đồng. Các hành vi nguy hiểm hơn như tàng trữ công cụ sát thương, ném chất thải, chất bẩn vào nhà người khác sẽ bị phạt từ 4 đến 6 triệu đồng. Đặc biệt, hành vi sàm sỡ, quấy rối tình dục, khiêu dâm nơi công cộng sẽ chịu mức phạt từ 6 đến 8 triệu đồng.
Về tệ nạn cờ bạc, Nghị định 282 năm 2025 quy định mức phạt "phân loại" rõ ràng. Người mua số lô, số đề bị phạt từ 200.000 đến 500.000 đồng. Các hành vi đánh bạc trái phép (tá lả, xóc đĩa, tú lơ khơ, đá gà...) bị phạt từ 1 đến 2 triệu đồng.
Tuy nhiên, chế tài xử lý mạnh tay hơn đối với các đối tượng tổ chức. Người rủ rê, lôi kéo, chứa chấp đánh bạc có thể bị phạt từ 5 đến 10 triệu đồng. Đối với chủ lô, đề, mức phạt lên tới 10 đến 20 triệu đồng, kèm theo biện pháp tịch thu tang vật và buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp.
Trong lĩnh vực bảo vệ môi trường, Nghị định số 290 năm 2025 có hiệu lực từ ngày 25/12/2025 đưa ra khung hình phạt rất cao để bảo vệ tài nguyên nước.
Hành vi khoan nước dưới đất không giấy phép sẽ bị phạt lũy tiến theo kích thước đường ống, dao động từ 10 đến 60 triệu đồng. Nghiêm trọng hơn, hành vi xây dựng mới các công trình có nguy cơ ô nhiễm cao (bệnh viện truyền nhiễm, nghĩa trang, bãi rác, cơ sở hóa chất...) trong phạm vi hành lang bảo vệ nguồn nước sẽ đối mặt với mức phạt từ 150 đến 180 triệu đồng.
Ngoài việc nộp phạt, cá nhân và tổ chức vi phạm buộc phải tháo dỡ công trình trái phép và thực hiện các biện pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường.
Các chính sách mới này thể hiện quyết tâm của Chính phủ trong việc xây dựng một xã hội văn minh, an toàn, vừa đảm bảo tính nhân văn, vừa thượng tôn pháp luật.